Sadece Girişimcilik Yetmez, Lider Girişimci Olun

Girişimci ile ilgili bir çok tanım ve sıfat vardır. Ancak Princeton Üniversitesinin basit tanımını sanırım hepsini içeriyor: Girişimci,ticari bir iş kurup onun riskini alan kişidir. Bunu girişimcinin olması gereken özelliklerini ekleyerek genişlebilirsiniz; tutkulu, yenilikçi, dürüst vs. Sonuçta her tanımın içinde mutlaka bir “risk alma” durumu bulunuyor. Görevimden dolayı fikrini işe çevirmek isteyen bir çok girişimci ile konuşuyorum, fikirlerini değerlendiriyorum. Onlarca fikir sahibi ile görüştükten ve başarı hikayeleri gibi başarısızlık hikayelerinide dinledikten sonra girişimcide olması gereken en önemli özelliğin liderlik olduğuna karar verdim.

Liderlik kavramı Türkiye’de ağırlıkla siyasi parti liderleri ile bağdaştırılır. Yapılan başka bir hata ise liderin mutlaka bir organizasyonun başındaki insan olması gerektiğidir. Bu son derece yanlış bir görüştür. Stephen Covey lider için: “Bütün zor koşullara göğüs gererek en yüksek ağaca tırmanıp tepeden:”yanlış ormandayız!” diye bağıran kişi olarak bahsetmiştir. Burada ağacın tepesi “örgütün tepesi” olarak düşünülmemelidir.

Eğer lideri sadece bir örgütün başındaki insanlar olarak tanımlarsanız o zaman o örgütte potansiyel olan diğer liderleri göz ardı etmiş olursunuz. Zaten Türkiye’de liderler, “el sallayan”, örgütünü ya da insanları selamlayan, onlara sarılan ve güzel konuşan birileri olarak görülmektedir. Aslına bakarsanız bir liderin kendi pazarlamasını yapacağına, araştırmaya ve insanların ilgilerini çekecek şeyleri öğrenmeye zaman harcaması gerekir. Yani dinleme “el sallamalardan” önce gelmektedir. İşte ben bunu girişimciler ile bağdaştırdığımda anlam yaratmak olarak algılıyorum. Bir çok girişimcinin temel odağı hızlı bir şekilde para kazanmak ve yatırımını karşılamak iken lider girişimcinin temel amacı anlam yaratmaktır. Çünkü lider girişimci bilir ki “para anlam yaratmaz, anlam para yaratır”. Buradaki “para” yı sadece elinizle dokunabileceğiniz ya da banka hesabınızda göreceğiniz kağıtlar gibi düşünmeyin. Buradaki para “kazanç”tır. Kazanç farklı fırsatları görmek, değişik ve faydalı insanlarla tanışmak, iyi vakit geçirmek, kısaca; daha iyi bir hayat yaşamaktır. Bir kere düşünce yapısının odağını paradan alan girişimci anlama odaklanırsa çok daha büyük kazançlar elde edebilir.

Bir çok lider olmayan girişimci, girişimlerini kendileri üstlenmeye çalışmaktadır. Dolayısı ile onlar olmadığında girişimleride sona ermektedir. Halbuki Ralph Nader : “Liderin işi takipçi yaratmak değil daha çok lider yaratmaktır” der. Daha önce de söylediğim gibi aslında olay birilerini yönetmek ya da birilerinin üzerinde olmak değildir. Lider girişimci paylaşımcıdır, fikir alır, insanların verdiği fikirleri hayata geçirerek yeni girişimciler ve yeni liderler yaratır.

“İyi liderler bir şeyi başarmak için vardır, biri olmak için değil” diyor Phil Dourado. Lider girişimcilik için yine oldukça önemli bir söz. Çünkü liderler “ben lider olacağım” diye yola çıkmaz. Açık net ve herkesi arkasından sürükleyecek bir hedefi vardır. Martin Luther King’in ünlü “benim bir hayalim var” konuşmasını çeyrek milyon kişi temmuz sıcağında izledi, bunun sebebi onun herkese ulaşması ve çağırması değildi(o zamanlar sosyal medya ve internet olmadığını da hatırlatırım), bunun sebebi King’in bir şeyi gerçekleştirmek isteğiydi. Irk ayrımı olmadan insanların barış içerisinde olmasını istiyordu ve bu o dönem peşinden koşmaya değer bir amaçtı. Lider girişimcide yine “nakit akışı arttırmak” yerine uğruna değecek bir şey yapmalı. Kısaca dünyayı daha güzel bir yer yapmak için uğraşmalıdır.

Yine özellikle Türkiye’de girişimciliğin, bir ofis, bilgisayar, faks makinesi ve bir kaç eleman olduğununu düşünen kişi sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Jack Welch General Electric’deki yöneticiler için; “İşiniz, herkese dokunmak ve ruhlarının içinde olmaktır, ofisinizde olduğunuz her an işe yaramazsınız” demiştir. Burada Welch yöneticilerin liderlik yönünü vurgulamaya çalışmıştır. Lider girişimcide sadece evinde veya ofisinde oturarak kazanç sağlayacağını düşünmemelidir. Bol bol insanla konuşup onları iyi dinlemelidir.

Son olarak liderler hikayeleri ile ünlüdür. Phil Dourado, büyük liderlerin 3 hikaye anlattığını söyler:

1. Kendileri hakkında harekete geçirici bir hikaye anlatırlar; kimler, nereden geliyorlar, ne için oradalar ve ne bekliyorlar?
2. Örgütleri için harekete geçirici bir hikaye anlatırlar; misyonu ve amacı, neden çalışmak için harika bir yer olduğu ve neden buraya yatırım yapılabileceği.
3. Hikayeleri ile insanların günlük hayatta önemli buldukları şeyleri farketmelerini sağlarlar. Bununla ilgili ABD Başkanı Kennedy’nin NASA ziyareti örnek verilir. Kennedy ziyareti sırasında elinde süpürge ile duran bir adama “Peki sen burada ne yapıyorsun?” diye sorar, temizlikçi ona “Aya adam gönderilmesine yardımcı oluyorum efendim” diye cevap verir. Temizlikçi örgütteki yerini net bir şekilde biliyordu. Kennedy’nin “aya adam götürüp sağ sağlim geri getireceğiz” amacını kendi işi içerisinde çok net anlamıştı.

Lider girişimcilerde bu 3 hikayeden bahsedebilirler. Dolayısıyla yaşadıkları her başarı ve başarısızlığın tadını çıkaran lider girişimci bunu örgütündeki herkese etkili bir şekilde hikaye ile aktaracak ve işinin uzunca bir süre devam etmesini sağlayacaktır.